تفسیر سوره ابراهیم توسط مرجع عالیقدر شیعه

حضرت آیت الله العظمی سیدعلی محمد دستغیب^{(مدظله العالی)}

قُلْ لِعِبادِیَ الَّذینَ آمَنُوا یُقیمُوا الصَّلاةَ

وَ یُنْفِقُوا مِمّا رَزَقْناهُمْ سِرّاً وَ عَلانِیَةً مِنْ قَبْلِ

أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فیهِ وَ لا خِلالٌ«31»

به بندگان من که ایمان آوردند بگو نماز را به پا دارند

و از آنچه روزیشان کردیم در نهان و آشکار انفاق

کنند پیش از آنکه روزى فرا رسد که نه چیزى مى‏توان

خرید و نه دوستى کسى به کار آید

ابن فهد حلّی رحمه الله از جمله عالمان صاحب کرامتى بود که علاوه بر تحصیل و تدریس علوم دینى زراعت نیز مى‏کرد. روزى در مزرعه خود بود که یکى از اهل کتاب نزدش آمد و گفت: پیامبر شما مى‏فرماید: عُلَماؤ أمّتی أفضَلُ مِن أنبیاء بَنی‏اسرائیل⁽¹⁾. آیا این سخن درست است؟ ابن فهد پاسخ داد: آرى. مرد گفت: از جمله انبیاى بنی‌اسرائیل حضرت موسى بود که عصاى خود را مى‏انداخت و اژدها مى‏شد شما چه دارید؟ ابن فهد بیل خود را بر زمین انداخت و آن بیل تبدیل به اژدها شد. سائل پرسید: این نشانه برابر شما با حضرت موسى است اما جهت فضیلت و برترى شما چیست؟ ابن فهد اژدها را در دست گرفت و دوباره بیل شد و گفت: من بى هیچ ترسى اژدها را در دست گرفتم درحالى که حضرت موسى از اژدها ترسید و فرار کرد!

مهمتر از این کرامت عظیم براى جناب ابن فهد حلى‏رحمه الله این بود که ایشان روزى خود را با کار سخت و عرق جبین تهیه مى‏کردند. حضرت آیت‏اللَّه نجابت‏رحمه الله نیز مدتى از عمر خود را در سروستان، به زراعت اشتغال داشتند و در این راه مشقت بسیارى متحمل مى‏شدند. بنده مى‏دیدم که گاهى ایشان نیمه شب به آبیارى زمین مى‏رفتند در حالى که سنشان از پنجاه گذشته و نزدیک به شصت بود و فقیه و عارفى کامل بودند.

عالم بزرگوار جناب آقاى حاج معین شیرازى فرمودند:که آقا سیدحسین ورشوچى که در بازار تهران ورشوفروشى دارد وقتى سرمایه‏اش از کفش مى‏رود و مقدار زیادى بدهکار مى‏شود، روزى دخترى وارد مغازه‏اش مى‏شود و مى‏گوید: من یهودیه‏ام و پدر ندارم. صد و بیست تومان دارم و مى‏خواهم شوهر کنم و شنیده‏ام تو شخص درستکارى هستى این مبلغ را بگیر و معادل آن اجناسى که در این ورقه نوشته شده است جهت جهیزیه‏ام بده.

قبول کردم و آنچه داشتم دادم بقیه را از مغازه‏هاى دیگر تدارک کردم و قیمت مجموع صد و پنجاه تومان شد، دختر گفت: جز آنچه دادم ندارم، گفتم: ...(متن کامل در ادامه مطلب)

گاه به بعضى از دوستان که اصرار زیادى براى طلبه شدن دارند، مى‏گویم: به دانشگاه بروید و تحصیل کنید و با علم و تخصص خود، هم به مردم کمک کنید و هم با کسب روزى حلال، محتاج دیگران نشوید.

بدمیده گلی به بر چمنی، به کناره ی بوته ی یاسمنی
ز پس عبهر و لاله و نار و رزان، به ترنج و شقایق و نسترنی

زکران به کران در و دشت و دمن، ز طرف به طرف گل و سرو و سمن
همه سو، همه جا، همه آب روان، تو بگو که ختا، تو بگو ختنی

به کنار گل آمده بلبل و گل، غم او بخورد که: “که چه خسته شدی
که ندیده امت که شکسته شوی به پریدن و رفتن و آمدنی”

به جواب گل آمده بلبل و گویدش او که: “مگو که مگو سخنی
نظری کن از آن طرف و بنگر چه زنم سخنی، چه زنم سخنی

به دو زانوی بی رمقش بفتاده یکی پدری شیخی کهنی
به دو دست تکیده گرفته یکی بدریده به خون شده پیرهنی

رخ خوروش خود بنهاده بر آن، غم سینه نوان، نم دیده روان
گهش آه و فغان، گهش اشک دوان، ز دو دیده چکان گهر یمنی

که دو صد بودش پسر و همگی، همه یوسف و جمله به گمشدگی
همه پیرهنان بدریده به خون، همه با شغبی، همه با فتنی

بستاده جوانی از آن طرفش، که ز یوسفش آورد او خبری
چه ز یوسف مصر و چه قدس و چه قم، چه ز یوسف مکّه ای و مدنی

ولی از همه جا نبود خبری به جز آنکه دو پاره ی پیرهنی
بشِنو، بشِنو چه سرایدش او که ز من برده همه شکرشکنی”

بستاده جوان، عرقش به جبین، نگهی به پدر، نگهی به زمین
نگه دگرش پر از آتشِ کین، پی دشمن پست و عدوی دنی

که تو دشمن دون، تو عدوی حرون، بزنم به فنون بکشم به جنون
وگرت که دو صد دژ و باره و سد بودت به ستبری ذوالقرنی

به ستبری ابروی یار من ار نگری حذر از پس کنگره اش
که چو من کُشدت به دو برق دو دیده چنان که دو تیغه بوالحسنی

بنگر به جماعت مانده به پا، به سه تن: من و روح خدا و خدا
فَکَفَیت بِه علَماً و کَفی، نبود که نماز مرا شکنی

خم و می، نی و عاشق و نور خدا، ره میکده ای به ازین بنما
زکنار تو از چه روم به کجا، که نموده به پا چو تو انجمنی؟

به دمی بنشسته غمت به دلم، مگرم که سرشته شدی به گِلَم
مگرم که تو روح خدا شده ای که دمیده خدا به دمی به تنی

زدمی که دمیده دمی به دلم، به خطا سرِ دار جفا شده ام
چه عجب ز صلای انالحَق من که تو روح خدایی و روح منی

چو سخن به خطابه زنی چه کنم، که زنی سر ناوک غم به دلم
تو چه رستمی ای یله مرد خطابه! که تیر خطا، به نشانه زنی

بشکن، بشکن به سخن دل من، بکُشش بکشش به فنون و فتن
که فغان نکند چو تواش بکشی، که صدا نکند چو تو می شکنی

بت من بشکستی و خود شده ای بت من، بت من! تو چه بت شکنی
فَکَأن لَأنت کَبیرُهم، فَکَسرتَهم بیَد قمن

چه بود به خلیل جدل سخنم، که تو روح منی و روان تنم
چو تو گوییَم از همه دل بکنم، فَتُمیت و تُحیِی بالفتنِ

وگر از پس پرده نشسته کسی، که شکسته بتان و ندیده کسی
تو به مهر نشسته به پرده بگو که زمغرب خود کُند آمدنی

احمد محبی آشتیانی