اشاره:
در روایات مربوط به حضرت مهدی (عج)، روایاتی با تعبیرات مختلف نقل شده که در آستانه ظهور آن حضرت 313 نفر از یاران او، در کنار کعبه به حضور او می‌آیند، امام مهدی (عج) در انتظار آنها به سر می‌برد، آنها نخستین انسان‌هایی هستند که با امام عصر (عج) بیعت می‌کنند، در همان هنگام قیام حضرت مهدی (عج) شروع می‌شود و مرحله به مرحله به پیش می‌رود، و آن 313 نفر پرچمداران حضرت مهدی، و حاکمان نصب شده از طرف آن حضرت در سراسر روی زمین می‌باشند. اینک در این رابطه به مناظره زیر که بین یک محقّق اسلامی و یک جستجو‌گر هوشمند رخ داده، توجه کنید:
جستجو‌گر: لطفاً حدیث 313 نفر یاران مهدی (عج) را برای من نقل کنید؟
محقّق: این حدیث با تعبیرات گوناگون نقل شده، یک حدیث نیست بلکه دهها حدیث است که همه مربوط به همان 313 نفر می‌باشند، به طوری که ادعای «تواتر معنوی» این حدیث شده، یعنی اصل ماجرای پیوستن 313 نفر یار فداکار به امام زمان (عج)، هنگام آغاز ظهور، به قدری نقل شده که انسان به صحّت آن، علم پیدا می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که ممکن نیست جمعی دروغگو توطئه‌ای برای جعل چنین حدیثی کرده باشند.
جستجو‌گر: به قول مولانا در مثنوی :
آب دریا را اگر نتوان کشید پس به قدر تشنگی باید چشید
به عنوان نمونه، یکی دو نمونه از آن احادیث را که درباره آن 313 نفر است ذکر نمائید.
محقّق: در تفسیر آیه 80 سوره هود ـ علیه السّلام ـ که در آن آمده: حضرت لوط ـ علیه السّلام ـ به قوم سرکش و تبهکار خود گفت: «لو ان لی بکم قوه او آوی الی رکن شدید ؛ ای کاش در برابر شما قدرتی داشتم، یا تکیه‌گاه و پشتیبان محکمی در اختیار من بود»، (آنگاه می‌دانستم که با شما گمراهان چه کنم؟).
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «منظور از «قوه» در این آیه همان قائم (عج) است و منظور از «رکن شدید»، (پشتیبانان محکم) 313 نفر از یارانش هستند».[1] و در روایت دیگر آمده ، امام باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: «لکانی انظر الیهم مصعدین من نجف الکوفهِ ثلاث مِأه و بضَعَه عشر رجلاً کان قلوبهم زبر الحدید ...: «گوئی به آن سیصد و چند نفر یاران می‌نگرم که از نجف کوفه[2] بالا می‌روند، گویا قلبهای آنان (در استحکام و استواری) پاره‌ها و قطعه‌های آهن است».[3]
جستجو‌گر: آیا در سراسر زمین، هنوز به تعداد 313 نفر، یاران شایسته امام زمان (عج) پیدا نشده‌اند تا به محضر آن حضرت بروند و ماجرای ظهور آن حضرت رخ دهد، و مردم دنیا نجات یابند؟
محقّق: این 313 نفر مطابق روایات، دارای ویژگی‌هایی هستند که با توجّه به آنها، روشن می‌شود که هنوز دنیا لیاقت آن را نیافته تا چنین افرادی را از خود بروز دهد.
جتسجو‌گر: مثلاً چه ویژگی‌هایی دارند؟
محقّق: مثلاً در روایتی از امام سجّاد ـ علیه السّلام ـ می‌خوانیم: هنگامی که امام مهدی (عج) در برابر جمعیّت بسیاری که در مکّه اجتماع کرده‌اند، خود را معرّفی می‌کند و مردم را به پیوستن به خویش دعوت می‌نماید، جمعی قیام می‌کنند تا آن حضرت را به قتل برسانند. فیقوم ثلاثمأه و نیف فیمنعونه منه؛ همین سیصدو چند نفر به پا می‌خیزند، و آن حضرت را از گزند آن مخالفان، حفظ می‌کنند، و جلو مخالفان را می‌گیرند».[4] و در روایات متعدّدی در وصف آنها آمده: «...یجمعهم الله بمکه قزعا کقزع الخریف: «خداوند آنها را در مکّه به گرد هم می‌آورد، همچون قطعه‌های ابر پائیزی»[5]، (یعنی آنها تند و سریع و در سطح بالا با امکانات عالی، خود را در مکّه حاضر می‌کنند). و امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «و کانی انظر الی القائم علی منبر الکوفه، و حوله اصحابه ثلاثمأه و ثلاث عشر رجلا عده اهل البدر، و هم اصحاب الالویه و هم حکام الله فی ارضه علی خلقه ...: «گویا امام قائم (عج) را بر بالای منبرکوفه می‌نگرم که یارانش (یعنی یاران مخصوصش) 313 نفر مرد به تعداد جنگجویان مسلمان جنگ بدر، اطرافش را گرفته‌اند، با این یاران پرچمداران وحاکمان بر مردم در زمین، از جانب خدا هستند».[6] براساس این حدیث، باید آن 313 نفر از نظر علم و کمال و شجاعت و سایر ارزشهای اسلامی در درجه‌ای باشند، که مثلاً اگر سراسر زمین را 313 بخش و ایالت کنند، هر یک از آنها شایستگی رهبری و پرچمداری یک ایالت را داشته باشند، به تعبیر بعضی از بزرگان، مثلاً 313 نفر مانند امام خمینی (قدّس‌سرُّه) که رهبری کشور ایران را به دست گرفت، 313 نفر چنین فردی یافت شود، و هر کدام با امکانات و نفوذ خود، بتواند عهده‌دار حاکمیّت بر یکی از ایالتهای حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) گردد.
جستجو‌گر: اکنون مسأله را دریافتم که براستی هنوز این 313 نفر با این ویژگی‌ها، در سراسر دنیا، وجود ندارند، باید یک زمینه‌سازی عمیق و دامنه‌دار در سطوح مختلف به عمل آید تا جهان آماده ظهور حضرت مهدی (عج) گردد، همان‌گونه که پیامبران در راه پیشبرد اهداف مقدّس خود به یاران آگاه، هوشمند، سیاستمدار، شجاع و پرصلابت، نیاز داشتند، امام زمان (عج) نیز باید دارای چنین یارانی باشد، دوست دارم باز از ویژگی‌های آن 313 نفر، مطالبی بشنوم.
محقّق: در آیه 148 سوره بقره می‌خوانیم: «این ما تکونوا یأت بکم الله جمعیاً: «هر جا باشید خداوند شما را به گرد هم حاضر می‌کند». امام صادق ـ علیه السّلام ـ پس از ذکر این آیه فرمود: «منظور، اصحاب امام قائم (عج)اند که 313 نفر می‌باشند، سوگند به خدا «امّت معدوده» همانها هستند، به خدا سوگند همگی در یک ساعت جمع می‌شوند همچون پاره‌های ابر پائیزی که بر اثر تند باد، جمع و متراکم می‌گردند».[7]
از خصوصیّات آنها این‌که: از دورترین شهر و کشورها، وارد مکّه می‌شوند[8] و امام مهدی «عج») در «ذی‌طوی» (حدود یک فرسخی مکّه) در انتظار آن 313 نفر، توقّف می‌کند، تا این‌که آنها می‌آیند و همراه آنها کنار کعبه می‌آیند[9] و آنها نخستین انسانهائی هستند که با امام مهدی (عج) بیعت می‌کنند.[10] آنها در کنار مهدی (عج) از بالاترین امدادهای غیبی برخوردارند و دست خدا بالای سر امام مهدی (عج) و آنها است، چنان‌که امام سجّاد ـ علیه السّلام ـ فرمود: «گویا صاحب شما ( حضرت مهدی «عج» را می‌نگرم که همراه سیصدو اندی نفر در پشت کوفه به نجف مشرّف شده، جبرئیل در جانب راست و میکائیل در طرف چپ، و اسرافیل در پیش روی او است، پرچم پیامبر خدا ـ صلی اللّه علیه و آله ـ را برافراشته، و آن پرچم را به جانب هیچ گروهی از مخالفان متمایل نکند، مگر این‌که خداوند آنان را به هلاکت می‌رساند».[11]
جستجو‌گر: در مورد یاران مهدی (عج) چرا همواره از مردان سخن به میان آمده، آیا زنان در این راستا هیچ نقشی ندارند؟
محقّق: این‌که بیشتر از مردان سخن به میان می‌آید، از این‌رو است که در آغاز قیام، بیشتر مسأله جهاد و جنگ و دفاع، مطرح است، که طبعاً مردان در میدانها هستند، ولی بانوان در پشت جبهه به تلاش و حمایت از راه مهدی (عج) می‌پردازند. در مورد 313 نفر یاران مخصوص حضرت مهدی (عج) اتّفاقاً در بعضی از روایات، شرکت زنان نیز مطرح شده است، از جمله امام باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: «...و یجییءُ و الله ثلاث مأه و بضعه عشر رجلاً فیهم خمسون امرئه یجتمعون بمکه علی غیر میعاد قزعاً کقزع الخریف: «سوگند به خدا سیصدو اندی نفر مرد می‌آیند، در میانشان پنجاه نفر زن هستند، در مکّه اجتماع می‌کنند، بی‌آنکه قبلاً وعده داده باشند، آمدنشان همانند ابرهای پائیزی است.» (که به حرکات تند می‌آیند و در آن مرکز جمع می‌شوند)[12]. و از مفضّل نقل شده: امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «سیزده زن همراه مهدی (عج) هست». عرض کردم: « این بانوان برای چه در کنار مهدی (عج) هستند؟»
فرمود: «اینها مجروحان را مداوا می‌کنند، و از بیماران جنگی، پرستاری می‌نمایند، چنان‌که زنان در عصر پیامبر ـ صلی اللّه علیه و آله ـ همراه آن حضرت، در جنگها این کارها را بر عهده می‌گرفتند».[13]
جستجو‌گر: این عدّه از زن و مرد، با توجّه به قیام جهانی حضرت مهدی (عج) بسیار اندک هستند؟
محقّق: این یاران، در آغاز کار به حضرت مهدی (عج) می‌پیوندند، ولی سپس روزبروز و مرحله به مرحله بریاران آن حضرت می‌افزاید.
به عبارت روشن‌تر: این افراد، یاران ویژه هستند که هسته مرکزی و اعضاء اصلی مقرّ حکومت جهانی آن حضرت را تشکیل می‌دهند، مثلاً در روایتی آمده: « 360 مرد کامل الهی در بین حجرالاسود و مقام ابراهیم ـ علیه السّلام ـ با امام قائم (عج) بیعت می‌کنند، و آنها وزیران او هستند که بار سنگین مسئولیّت‌های کشور جهانی را اداره می‌نمایند». نیز فرمود: «در جریان فتح و آزادسازی روم، هفتاد هزار نفر از یاران مهدی (عج) تکبیرگویان، شرکت دارند، همزمان با غرّش تکبیر اوّل آنها، یک سوّم روم فتح می‌شود، و همزمان با غرّش تکبیر دوّم آنها، یک سوم دیگر روم، و همزمان با غرش تکبیر سوم آن‌ها، همه روم، آزاد می‌گردد».[14] و یا در نقل دیگر از امام باقر ـ علیه السّلام ـ نقل شده که فرمود: «هفتادهزار نفر از افراد راستین و خالص از اهل کوفه به حمایت امام عصر (عج) برمی‌خیزند.[15]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . تفسیر برهان، ج2، ص 288 ـ اثباه الهداه، ج7، ص 100.
[2] . در زمان گذشته، نجف شهر مستقلی نبوده و به عنوان قسمتی از شهر کوفه محسوب می‌شده است.
[3] . بحار، ج52، ص343.
[4] . بحار، ج 52، ص 306.
[5] . اعیان الشیعه، ط جدید، ج2، ص 84.
[6] . بحار، ج52، ص 326.
[7] . نور الثّقلین، ج1، ص 139.
[8] . اثباه الهداه، ج 7، ص 176.
[9] . همان مدرک، ص 92.
[10] . بحار، ج52، ص 316.
[11] . اثباه الهداه، ج7، ص113 ـ اعیان الشّیعه،ط جدید، ج2، ص 82.
[12] . بحار،ج52، ص 233 ـ اعیان الشّیعه، ط جدید،ج2،ص 84.
[13] . اثباه الهداه، ج7، ص 150 و 171.
[14] . المجالس السنیّه (سیّد محسن جبل عاملی)، ج5 ، ص 711 و 723 و 724.
[15] . بحار، ج52، ص 390.