اصحاب امام عصر (عج) برابر با اصحاب بدر

خداوند متعال همواره برای هدایت انسانها و رفع مشکلات آنها و تنبیه زورگویان و متجاوزان فاسد افرادی از پیامبران، اوصیای بزرگ آنها و افراد صالح و مؤمن را بر میگزیند، که گاهی در روایات از آنها با عنوان کارگزاران خداوند در روی زمین یاد میشود.

اصحاب حضرت حجت(عج) همچون امامشان - که «بقیة الله» و «ذخیرة الله» است - از جمله افرادی هستند که خداوند وعده عذاب حکام جور و ستم و مشرکان و کفار را به دست آنها داده و مقرر ساخته است که پایان حکومت جباران و شروع حکومت صالحان با دست توانای آنها و رهبریت امام زمان(عج) واقع شود.

قرآن کریم از آنها تحت عنوان «أمّت معدوده» نام می برد. خداوند متعال در قرآن خطاب به کفار منحرف میفرماید:

اگر ما عذاب را تا [آمدن] «امت معدوده» از آنها به تأخیر بیندازیم میگویند: چه چیز آن را باز میدارد؟ آگاه باش! هنگامی که آن روز بیاید، عذاب از آنها برگردانده نمی شود، و آنچه را که مسخره میکردند آنها را فرو خواهد گرفت.( هود ، آیه 8)

از امام باقر و امام صادق(علیهماالسلام) روایت شده که آن دو بزرگوار در تفسیر این آیه فرمودند:

منظور از «امت معدوده» (امت شمرده شده)، همان اصحاب حضرت مهدی(عج) در آخرالزمان هستند که 313 نفر به تعداد اهل «بدر» میباشند و همانگونه که پارههای ابر پاییزی به هم می پیوندند آنان نیز در آن واحد گرد می آیند.¹

و در روایت دیگر امام صادق(علیهالسلام) میفرماید:

منظور از «عذاب» خروج حضرت قائم(عج) است (که سبب عذاب کافران و مفسدان خواهد شد) و منظور از «امت معدوده» اصحاب اوست که به تعداد اهل بدر میباشند.

یاران و اصحاب امام عصر(عج) ویژگی هایی دارند که در این مقاله برخی از آنها را بررسی می کنیم تا با این بزرگمردان تاریخ آشنا شویم.
1. اطاعت از رهبری و ایمان به او
امامت و رهبری، از ارکان اسلام و محور همه کارها، اعم از عبادی و غیر عبادی، است و به تعبیر رسای امیر مؤمنان (علیه‌السلام)، امام همچون محور سنگ آسیاب است:
جایگاه من در حکومت، جایگاهی چون محور سنگ آسیاب است [که بدون آن آسیاب نمی چرخد].1
همه اعمال فردی و اجتماعی به نوعی وابسته به امامت و اعتقاد به آن است. اعتقاد به این امر، موجب شد که مسلمانان صدر اسلام با پیروی از پیامبر(صلی الله علیه و آله) و با به کار بستن اوامر و پرهیز از نواهی او، تمدن بزرگ اسلامی را پی ریزی کنند، چنان که خداوند به آنان فرموده بود:ادامه مطلب...

حدیث روز

حضرت مهدی علیه السلام و عدالت جهانی

عدالت از عمومی ترین و شور انگیزترین مساله هاست که در بحث مهدویت مطرح است و گذشته از متون دینی و مباحث کلامی و اعتقادی، در عرفان نیز مورد توجه ویژه قرارگرفته و درباره آن حقایق ظریفی طرح و تبیین شده است که دراین جا به اختصار در دو محور طرح و بررسی می شود:
 الف . عدالت اجتماعی و رفاه اقتصادی
تامین عدالت اجتماعی و پدید آمدن رفاه اقتصادی در زمان ظهور دولت کریمه حضرت مهدی یکی دیگر از معارف مهدویت در عرفان اسلامی است که در رهاورد عرفانی بزرگان اهل معرفت عنوان شده . عارف بزرگ، سعدالدین حموی، با اشاره به اوصاف و کمالات وجودی حضرت مهدی علیه السلام درباره عدالت گستری و ایجاد رفاه اقتصادی برای مردم در زمان حضرتش گفته است: «صاحب زمان، که علم به کمال دارد، تمامیت روی زمین را در حکم خود آورد و به عدل آراسته گرداند، کفر و ظلم را به یک بار از زمین بردارد و تمامت گنج های روی زمین بر وی ظاهر گردد، هرچند صفت وی کنم، از هزار یکی نگفته ام .»
برخی دیگر از بزرگان اهل عرفان نیز گفته اند: «در ایام حکومت مهدی، مردم در سایه عدالت زندگی می کنند، روزگار سرسبز و پر طراوتی است . رزق و روزی در آن فراوان می شود و مردم در کمال امنیت به عبادت خدای رحمان می پردازند . مهدی کسی است که صاحب مقام محمدی بوده و صاحب اعتدال، و در اوج تمام کمالات قرار دارد، و دولت او به مدت چهل سال طول می کشد که این عدد مراتب هستی است .»
عارف نامدار، محی الدین بن عربی نیز در این باره مباحث مفیدی مطرح نموده و از آن میان به موضوع «عدالت اجتماعی » و «رفاه اقتصادی » در زمان ظهور آن حضرت اشاره نموده و گفته است: «هر گاه حضرت مهدی علیه السلام که خلیفه خداوند در زمین است، ظهور کند، زمین را پر از عدالت می کند، در حالی که از جور و ستم پر شده است . او عدل را در میان جامعه پدید آورده، عدالت اقتصادی را اجرا می کند، از نظر رفاه اقتصادی وضع به گونه ای می شود که وقتی شخصی به حضور او می آید و عرض می کند یا مهدی از امکانات مالی که در اختیار توست به من کمک نما، حضرت مهدی به اندازه ای به او کمک می کند که به زحمت آن را با خود می برد.»3
عارف شبستری نیز در کلام نغزی به عدالت اجتماعی در زمان حضرت مهدی علیه السلام اشاره نموده و گفته است:
چو مهدی باشد آن جا عدل گستر

بــر انــدازد ز عـالـم جـور یکسر
یـکایک صورتـش پیـداست بر جای
از آن می مـاند او آن روز بـر پای
نمــانــد در میــــانه هیــچ دعــــوا  
 که صورت ها یکی گردد به معنا 

 

در زمان ظهور، روح در کالبد اسلام دمیده و بعد از ذلت و خواری عزیز شده و دوباره احیا می شود و حقیقت دین ظاهر می گردد و جز دین خالص چیز دیگری باقی نمی مانداز آنچه بیان شد، معلوم گردید که یکی از اهداف ظهور حضرت مهدی، که در عرفان اسلامی مورد توجه قرار گرفته، این است که با ظهور آن حضرت، عدالت در همه شئون زندگی بشر به اجرا گذاشته می شود و همگان در استفاده از مواهب طبیعت و نعمت های الهی به طور عادلانه بهره مند می شوند و آنچه در بیان عرفا آمده تنها جلوه ای از برکات دولت کریمه حضرت مهدی است که در متون دینی و روایات بدان اشاره شده .
از آن میان، حضرت امام موسی کاظم علیه السلام ذیل آیه مبارکه «اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا» (حدید: 17) فرمود: «یحییها الله بالقائم - علیه السلام - فیعدل فیها فیحی الارض بالعدل بعد موتها بالظلم» 5; خداوند زمین را به وسیله قائم آل محمد صلی الله علیه و آله زنده می کند، پس عدل در آن پدید می آید و زمین به واسطه عدل، پس از مرگ آن به وسیله ظلم دوباره زنده می شود.
ب . اصلاح فکر و تامین عدالت فرهنگی
گرچه برداشت عمومی از تامین عدالت در زمان ظهور حضرت مهدی علیه السلام معمولا اجرای عدالت اجتماعی و اصلاح امور اقتصادی و توزیع عادلانه ثروت های عمومی است، اما حقیقت آن است که با ظهور آن مصلح کل، عدالت و اصلاح در تمام شئون هستی و نظام آفرینش پدید می آید، پیشه و اندیشه بشری اصلاح می شود و عقل انسان در هر دو بعد علمی و عملی تکمیل می شود . این مساله گذشته از روایات اهل بیت در رهاورد عرفانی اهل عرفان نیز مورد توجه قرار گرفته و درباره آن معارف ارزشمندی مطرح کرده اند .
از آن میان، عارف عربی در این باره گفته است: «با ظهور حضرت مهدی، مذاهب و مکاتب مختلف از روی زمین برچیده می شوند و جز دین خالص و حقیقی چیزی باقی نمی ماند و عده ای از افرادی که خود را اهل اجتهاد می دانند، وقتی می بینند که مهدی بر خلاف نظریه آن ها حکم می کند، دشمنی و عداوت می کنند، اما به ناچار در برابر حکم مهدی سکوت می نمایند و جرات مخالفت پیدا نمی کنند.»
یکی از بارز ترین جلوه های اصلاح فکری و تامین عدالت فرهنگی، احیای معارف قرآن و دستورات آسمانی است که در زمان ظهور حضرت مهدی علیه السلام به اجرا درمی آید و این مساله گذشته از متون دینی، در کلمات اهل معرفت نیز مطرح شده است . برخی از عرفای بزرگ در این باره گفته اند: «در زمان ظهور، روح در کالبد اسلام دمیده و بعد از ذلت و خواری عزیز شده و دوباره احیا می شود و حقیقت دین ظاهر می گردد و جز دین خالص چیز دیگری باقی نمی ماند.»
در این باره، گویاتر از هر کلام، سخن عمیق عارف سترگ و حکیم بزرگ حضرت امام خمینی قدس سره است که فرمود: «هر یک از انبیا که آمدند، برای اجرای عدالت آمدند، که عدالت را در همه عالم اجرا کنند، لیکن موفق نشدند، حتی رسول ختمی صلی الله علیه و آله که برای اصلاح بشر آمده بود، باز در زمان خودشان به آن معنا موفق نشد، اما کسی که عدالت را در تمام دنیا اجرا خواهد کرد مهدی موعود است . او عدالت را در تمام دنیا اجرا خواهد کرد، آن هم نه این عدالتی که مردم عادی می فهمند که فقط قضیه عدالت در زمین برای رفاه مردم باشد، بلکه عدالت در تمام مراتب انسانیت . انسان اگر انحرافی پیدا کند، انحراف عملی، انحراف روحی، انحراف عقلی، برگرداندن این انحراف را به معنای خودش، این ایجاد عدالت است در انسان; اگر اخلاقش اخلاق منحرفی باشد و اگر در عقاید یک انحراف و کجی هایی باشد، وقتی به اعتدال برگردد این ایجاد عدالت است در انسان . فقط برای حضرت مهدی موعود - سلام الله علیه - این قدرت هست که عدالت را در تمام عالم گسترش بدهد . در تمام نفوسی که هستند، انحرافات در آن ها هست، حتی نفوس اشخاص کامل هم در آن انحرافاتی هست، ولو خودش نداند; در اخلاق، عقاید، اعمال انحراف است . ایشان (مهدی) مامورند تمام این انحرافات را برگردانند به اعتدال که واقعا صدق کند: «یملا الارض عدلا بعد ما ملئت جورا.»
در کلمات این عارف نکته آموز به نکته های ظریفی اشاره شده است که روزنه های جدیدی درباره ابعاد گسترده حکومت مصلح جهانی حضرت مهدی علیه السلام بر روی فرهیختگان اهل تحقیق می گشاید; چون او معتقد است: عدالتی که در زمان حضرت مهدی به وجود خواهد آمد،
در ایام حکومت مهدی، مردم در سایه عدالت زندگی می کنند، روزگار سرسبز و پر طراوتی است . رزق و روزی در آن فراوان می شود و مردم در کمال امنیت به عبادت خدای رحمان می پردازند . مهدی کسی است که صاحب مقام محمدی بوده و صاحب اعتدال، و در اوج تمام کمالات قرار دارد، و دولت او به مدت چهل سال طول می کشد که این عدد مراتب هستی است اولا همان حقیقت بزرگ الهی است که انگیزه و بخش عظیمی از بعثت انبیا و نزول وحی را پس از توحید و نبوت شکل می دهد و سفیران حق در طول تاریخ برای تامین و اجرای آن از جان مایه گذاشته و اولیای بزرگ الهی برای تحقق آن شهید شده اند.
ثانیا عدالتی که در زمان حکومت مصلح موعود پدید خواهد آمد تنها در بعد اقتصادی و تامین رفاه زندگی نخواهد بود، بلکه همه شئون زندگی و هستی عالم و آدم در پرتو وجود او اصلاح شده، تعدیل می گردند . اخلاق، فرهنگ، اندیشه عقاید و همه امور فکری، روحی و عقلی بشر که بر اثر افراط و تفریط و تبلیغات مسموم دچار انحراف شده و در حقیقت «جهالت مدرن » را پدید آورده است، با ظهور آن عدل کامل و عقل کل اصلاح شده و به فطرت توحیدی و الهی و انسانی رهنمون می گردند .
ثالثا، چه بسا بر اساس باورها و مبانی فکری و اعتقادی دین شناسان غیر معصوم، ناآگاهانه افراط و تفریط در اندیشه و اعتقادات دینی و برداشت ناصحیح از آیات و روایات به وجود آمده باشد که در زمان ظهور آن حضرت، باید با عدل و عصمت حضرت مهدی علیه السلام اصلاح گردند.
جلوه ای از سیمای کارگزاران دولت مهدی علیه السلام
یکی از مسائل دیگری که در عرفان اسلامی مطرح، و رهاورد عرفانی بزرگان اهل معرفت درباره حضرت مهدی علیه السلام است، مساله یاران و کارگزاران دولت کریمه آن حضرت می باشد . صاحب فتوحات مکیه در این کتاب یک باب را به طور مستقل بدین مساله اختصاص داده و به طور مبسوط درباره آن بحث کرده و از جمله گفته است: افراد با معرفت و کسانی که حقایق را از راه کشف و شهود و با علم و معرفت الهی به دست می آورند، با او [مهدی] بیعت می کنند ... یاران و کارگزاران دولت و حکومت مهدی، مردان الهی هستند که دعوت او را پذیرفته و او را یاری کرده و دستورات او بر پا می دارند ... و کارهای دشوار اداره جامعه را بر عهده می گیرند و به او بر اساس تکلیف الهی خود، کمک می کنند ... یاران مهدی بر مشرب اصحاب پیامبر هستند که بر عهد خود وفا می کنند، و آن ها از مردم عجم اند و هیچ فرد عربی میان آن ها نیست، لکن به غیر از زبان عربی سخن نمی گویند.
همچنین گفته است: «سعادتمندترین مردم به مهدی اهل کوفه هستند .»
جناب شیخ بهائی پس از نقل فرازهایی از کلام آن عارف بزرگ درباره حضرت مهدی علیه السلام و یارانش می گوید: «با دیده بصیرت به کلام او بنگرید و با دست بلند آن را بگیرید . شاید به هدف او آگاهی پیدا کنید .»
...
نوشت: مؤسسه فرهنگی و هنری تبیان

برای ظهورم دعا کنید!
یکی از امور معنوی که انسان ها در طول زندگی به آن تمسک می کنند و در فراز و نشیب های دوران حیات، به ویژه در سختی ها به آن اهتمام می ورزند، مسئله «دعا»ست؛ امری که از طرفی آرامش بخش انسان است چراکه با دعا خود را متصل به حقیقت لایزال و کمال مطلق می بیند؛ حقیقتی که تکیه گاهی محکم تر از آن قابال تصور نیست و از طرف دیگر تجربه نشان داده که صرف دعا انسان را به سمت حاجتش نزدیک می کند.
در شریعت اسلام بر این مساله تاکید زیادی شده است. آنچه در این سطور ذکر می شود برخی از نتایج دعا برای فرج حضرت ولی عصر ارواحنا فدا می باشد.
آنچه از روایات به دست می آید این است که ظاهرا وقت ظهور حضرت قائم (عج) از اموری است که امکان عقب و یا جلو افتادن در آن وجود دارد. لذا به نظر می رسد که اگر جدیت و اهتمام منتظران حضرت (ع) به دعا برای ایشان در درون ایشان شکل گیرد امید آن می رود این همت بر دعا جهت ظهور، در جلو انداختن ظهور موثر باشد. ان شاء الله تعالی.
در اصول کافی از حماد بن عثمان روایت شده که گفت: شنیدم آن حضرت فرمود: به درستی که دعا قضا را بر می گرداند و پیچیدگی آن را می گشاید چنانچه رشته نخ باز شود با اینکه به سختی تابیده شده باشد.
از آنجا که به طور قطع غیبت حضرت صاحب (ع) از ناحیه ما سرچشمه می گیرد و به عبارتی قابلیت قابل در اینجا مخدوش است، بر خود ماست که با استمداد از خداوند متعال در رفع موانع ظهور که گاهی از دورن انسان ها نشات گرفته و گاهی از برون، به ما کمک کند و با عنایت خود این موانع را بر طرف ساخته و ابرهای غیبت را از مقابل خورشید وجود حضرت (عج) کنار زند.
اما از آثار و نتایجی که در دعا برای تعجیل در فرج حضرت ولی عصر(عج) مترتب است می توان به امور زیر اشاره کرد:
1. گشایش کار انسان ها و مومنین در دعای برای فرج
چنانچه حضرت مهدی (عج) در توقیع شریفی می فرماید: بسیار دعا کنید برای تعجیل فرج که آن فرج شماست.
آنچه از این روایت به ذهن می رسد این است که گشایش کار مومنین و فرج ایشان را مقید کرده اند به «دعای زیاد برای تعجیل فرج» به عبارتی لازمه حصول فرج در کار شیعیان و مومنین التزام آنها به کثرت و دعا برای تعجیل فرج است از طرف دیگر نیز باید گفت زمانی فرج واقعی برای شیعیان حاصل خواهد شد که حضرت مهدی (ع) ظهور کنند. لذا می توان چنین استنباط کرد که کثرت دعا برای تعجیل در فرج حضرت مساوی است با خود تعجیل در فرج و ظهور ایشان که به دست خداوند متعال می باشد.
2. دعای حضرت (ع) در حق دعا کننده برای فرج
حضرت ولی عصر (عج) در دعایی می فرمایند: و کسانی که برای یاری دین تو از من پیروی می کنند نیرومند کن و آنان را جهادگر در راه خودت قرار ده و بر بد خواهان من و ایشان پیروزشان گردان.
از آنجا که یکی از راه های یاری رساندن به اشخاص، یاری رساندن به وسیله زبان است، بی تردید دعا برای ایشان و درخواست برای رفع موانع خود نوعی یاری رساندن به ایشان است. از طرفی نیز با تفسیری که از علی بن ابراهیم قمی از آیه « و اذا حییتم بتحیة فحیوا باحسن منها او ردوها»4 ذکر کرده که منظور از تحیت را سلام و کارهای نیک دیگر دانسته 5 می توان چنین نتیجه گرفت که دعا که یکی از بهترین نیکی هاست هرگاه در مورد شخصی متحقق شود بر وی است که شخص دعا کننده را به بهتر از آنچه که او دعا کرده دعا کند. پس اگر خالصانه برای مولای خود دعا کنیم به طور قطع ایشان بهتر از آن دعا را خالصانه در حق ما خواهند کرد.
د رمحضر امام باقر(ع) بودیم که فرمود: آنکه از شما این امر را شناخته و منتظر آن باشد و خوبی را در آن ببیند مانند کسی است که به خدا قسم در رکاب قائم با شمشیر خود جهاد کرده باشد. سپس فرمود: بلکه والله مانند کسی است که در خدمت رسول خدا (ص) با شمشیر جهاد کرده باشد. سپس فرمود: بلکه به خدا قسم همچون کسی است که درخیمه رسول خدا (ص) شهید شده باشد
3. دفع بلا و وسعت روزی به واسطه دعا در فرج حضرت حجت (ع)
روایات متعددی بر این دو معنا دلالت می کند. در کافی به سند صحیحی از امام صادق (ع) آمده که فرمود: دعای مرد برای برادرش در غیاب او روزی را فراوان و ناگواریها را دور می سازد. 6 چنانچه در وسائل نیز از امام باقر (ع) نقل شده که فرمود: برتو باد که در غیاب برادران دینی خود برایشان دعا کنی که روزی را بر تو سرازیر می کند.
این روایات دلالت بر این می کند که این دو فایده برای دعا کننده درحق هر مومن غایبی صدق می کند پس اگر دعا در حق قطب عالم هستی، آن غایب از نظر که کاملترین ایمان ها از آن اوست باشد چه نیکو دعایی در حق مومن غایب خواهد بود که چه بسا روزی را به سمت دعا کننده سرازیر کند و دفع بلا از وی گرداند. لذا بر ماست که همواره بشتابیم به سوی دعا برای تعجیل در فرج ایشان.
4. تشرف به دیدار آن حضرت در بیداری یا در خواب
امام زمان علیه السلام
در خصوص این مسئله روایاتی وارد شده چنانه در کتاب «جنة الامان» از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: هر کس بعد ازنماز صبح و بعد ازنماز ظهر بگوید: " اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم" نمی میرد تا اینکه قائم آل محمد(ع) را درک کند.
همچنین شیخ طبرسی در کتاب مکارم الاخلاق روایتی را از ائمه معصومین نقل می کند که : هر کس این دعا را بعد از هر نماز بخواند و بر آن مواظبت نماید آنقدر زنده بماند که از زندگی ملول گردد، و به دیدار صاحب الامر(ع) مشرف شود. اول این دعا این است: " اللهم صل علی محمد و آل محمد، اللهم ان رسولک الصادق المصدق...." این دعا خود مشتمل بر دعا برای تعجیل در فرج می باشد که به چند طریق روایت شده.
5. ثواب شهادت زیر پرچم قائم (ع)
دلیل براین اثر در نتبجه دعا جهت ظهور حضرت روایاتی است که در این رابطه وارد شده. در مجمع البیان از حارث بن مغیره آمده که گفت: د رمحضر امام باقر(ع) بودیم که فرمود: آنکه از شما این امر را شناخته و منتظر آن باشد و خوبی را در آن ببیند مانند کسی است که به خدا قسم در رکاب قائم با شمشیر خود جهاد کرده باشد. سپس فرمود: بلکه والله مانند کسی است که در خدمت رسول خدا (ص) با شمشیر جهاد کرده باشد. سپس فرمود: بلکه به خدا قسم همچون کسی است که درخیمه رسول خدا (ص) شهید شده باشد.
وجه استشهاد این روایت بر اینکه دعا بر حضرت دلالت بر آن دارد که در روایات ذکر شد، این است که شخصی که برای تعجیل فرج حضرت مهدی (عج) دعا می کند از جمله مصادیق این عنوان است که در روایت آمده چون از آثار انتظار و منتظر بودن و خوبی را در ظهور حضرتش دیدن، این است که با زبان برای نیل به این فرج دعا کرد. 12
اینها بخش بسیار اندکی از ثمرات دعا جهت ظهور حضرت مهدی (ع) بود که در چند سطر به طور خلاصه ذکر شد. آنچه که از مجموع روایات به دست می آید این است که اهمیت دعا برای فرج حضرت ارواحنا فدا بسیار زیاد است به طوری که همانطور که در سابق گفته شده در برخی از روایات فرج انسان را در کثرت دعا برای فرج حضرت (ع) معلق کرده. لذا بر تمام دوست داران آن جناب است که زمان هایی را در شبانه روز از اوقات خود را جهت این امر اختصاص قرار دهند و پر واضح است زمانی که دعا چنین اثر شگرفی خواهد داشت به طور قطع اگر با عمل و انجام وظایف محول شده به هر انسان در جامعه و خانواده همراه شود، تاثیر آن به مراتب بیشتر از صرف دعا خواهد بود....
پی نوشت:
مؤسسه فرهنگی و هنری تبیان